Bisiklet Vites Aktarıcı Türleri

Bisiklet Ön Vites Aktarıcı Nedir ve Nasıl Çalışır?

Bisiklet aktarıcıları, bisikletin türüne ve kullanım amacına göre seçilmelidir. Performans odaklı yarışçılar, hassas vites değişimleri için kısa kafes arka aktarıcıları tercih edebilirken, dağ bisikleti tutkunları, daha geniş dişli aralığı sunan uzun kafes arka aktarıcıları seçebilirler. Aynı şekilde, tur bisikletçileri, uzun mesafelerde ve farklı arazi koşullarında en uygun vites oranını bulabilmek için üçlü aynakol aktarıcılarını kullanabilirler.

Bisiklet ön vites değiştirici, bisikletin ön dişlileri (zincir halkaları veya aynakollar) arasında zinciri hareket ettirerek pedal çevirme zorluğunu ayarlayan bir mekanizmadır. Gidon üzerindeki şifterler (vites kolları) aracılığıyla kontrol edilen bu mekanizma, sürücünün pedal direncini yol koşullarına ve sürüş gereksinimlerine göre ayarlamasına olanak tanır. Şifter kullanıldığında, kablo gerginliği değişir ve bu, ön vites değiştiricinin konumunu ayarlayarak zincirin farklı dişliler üzerine geçmesini sağlar. Örneğin, küçük bir dişli tırmanışlarda daha kolay pedal çevirme sağlarken, büyük bir dişli düz yolda daha yüksek hızlara ulaşmayı sağlar. Ön vites değiştiricinin doğru ayarlanması ve bakımı, vites geçişlerinin düzgünlüğünü ve bisikletin genel performansını korumak için önemlidir.

Doğru vites seçimi genel bilgi, vites bakımı ve vites değiştirirken dikkat edilmesi gerekenler içinse Bisiklette Doğru Vites Kullanımı sayfamızı inceleyebilirsiniz.

Çift Aynakol Aktarıcıları: Bu aktarıcılar, iki dişli arasında vites değişimini sağlar. Örneğin, bisikletçiler düz yollarda veya hafif yokuşlarda yüksek hızlara ulaşmak için büyük dişliyi kullanırken, dik yokuşlarda tırmanmak için küçük dişliyi tercih ederler. Çift aynakol aktarıcıları, genellikle yol bisikletlerinde ve performans odaklı bisikletlerde bulunur.

Üçlü Aynakol Aktarıcıları: Bu aktarıcılar, üç dişli arasında vites değişimini sağlar. Daha fazla dişli seçeneği sunarak, sürücünün farklı arazi ve zorluk seviyelerinde en uygun vites oranını bulmasına yardımcı olur. Üçlü aynakol aktarıcıları, genellikle dağ bisikletlerinde ve uzun mesafeli tur bisikletlerinde kullanılır.

Bisiklet Ön Vites Aktarıcısında (ön değiştirici) Bulunan Ana Parçalar Nelerdir?

Kafes (Cage): Ön vites aktarıcısının en görünür kısmıdır. Zinciri, büyük ve küçük dişliler (ön aynalar) arasında yönlendirir. Kafes, zincirin doğru pozisyonda kalmasını sağlayarak zincir atlamalarını önler. Aynı zamanda, vites değiştirildiğinde zinciri yeni dişliye geçirir.

Montaj Braketi (Mounting Bracket): Bu parça, ön vites aktarıcısının bisiklet çerçevesine veya sele borusuna sabitlenmesini sağlar. Montaj braketi, aktarıcının stabil bir şekilde monte edilmesine yardımcı olur ve aktarıcının pozisyonunu korur.

Bisiklet Arka Vites Aktarıcı Nedir ve Nasıl Çalışır?

Arka vites aktarıcıları, arka tekerlekteki kasette bulunan dişliler arasında zinciri taşıyan bileşenlerdir. Arka aktarıcılar, daha geniş bir vites aralığı sunar ve genellikle daha fazla dişli seçeneği bulunur. Bu da sürücünün farklı hız ve güç gereksinimlerini karşılamasına yardımcı olur.

Arka vites aktarıcıları, bisikletin arka tekerleğindeki dişliler arasında zinciri hareket ettirerek pedal çevirme direncini ayarlayan mekanizmalardır. Gidon üzerindeki şifterler (vites kolları) aracılığıyla kontrol edilen bu bileşenler, şifter hareket ettirildiğinde kablonun gerilimini değiştirir, bu da aktarıcının konumunu ayarlayarak zincirin farklı dişlilere geçmesini sağlar. Bu şekilde sürücü, pedal direncini ve dolayısıyla sürüşünü çeşitli yol koşullarına ve gereksinimlerine göre uyarlayabilir. Arka vites aktarıcısının doğru ayarlanması ve düzenli bakımı, vites geçişlerinin sorunsuz olmasını ve bisikletin performansının korunmasını sağlar.

Arka Vites Değiştiricisinin (aktarıcının) Temel Parçaları Nelerdir?

Vites Kafesi (Cage): Zinciri kaset dişlileri arasında yönlendiren parçadır. Kısa veya uzun olabilir ve dişli farklarına göre zincirin gerilimini ayarlayarak düzgün geçişler sağlar.

Kısa Kafes Aktarıcılar: Bu aktarıcılar, daha az dişli farkı olan, genellikle yarış bisikletlerinde kullanılan aktarıcılardır. Kısa kafes tasarımı, zincirin daha hızlı ve hassas bir şekilde dişliler arasında geçiş yapmasını sağlar. Yarışçılar, hızlı vites değişimleri için bu tür aktarıcıları tercih ederler.

Orta ve Uzun Kafes Aktarıcılar: Bu aktarıcılar, daha geniş dişli farkına sahip, genellikle dağ bisikletlerinde ve tur bisikletlerinde kullanılan aktarıcılardır. Orta ve uzun kafes tasarımı, zincirin daha büyük dişliler arasında kolayca geçiş yapmasını sağlar. Bu tür aktarıcılar, zorlu arazilerde ve uzun mesafeli sürüşlerde daha fazla esneklik ve rahatlık sunar.

Vites Bacağı (Arm): Vites bacağı (Arm), arka vites değiştiricinin (aktarıcının) zinciri kaset üzerindeki farklı dişliler arasında hareket ettiren kısmıdır. Bu parça, zincirin farklı dişlilere düzgün bir şekilde geçiş yapmasını sağlar. Vites bacağı, aktarıcının hareket ederek zinciri yönlendirdiği mekanizmanın ana bileşenlerinden biridir. Hem kısa hem de uzun versiyonları bulunur ve vites sisteminin verimli ve sorunsuz çalışmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Kısa Bacak (Short Cage): Bu tür vites bacakları, genellikle yol bisikletlerinde kullanılır. Daha az zincir kapasitesine sahiptir ve bu nedenle daha dar bir vites aralığı için uygundur. Kısa bacak aktarıcılar, daha hızlı ve hassas vites geçişleri sağlar, bu da özellikle yarış ve performans odaklı sürüşlerde avantajlıdır.

Uzun Bacak (Long Cage): Bu tür vites bacakları, genellikle dağ bisikletlerinde ve tur bisikletlerinde kullanılır. Daha fazla zincir kapasitesine sahiptir ve bu nedenle geniş bir vites aralığı için uygundur. Uzun bacak aktarıcılar, büyük dişlilerle daha iyi uyum sağlar ve daha fazla esneklik sunar, bu da zorlu arazi koşullarında veya yük taşıma durumlarında avantaj sağlar.

Vites Askısı (Derailleur Hanger): Arka vites değiştiricisini bisikletin çerçevesine bağlayan parçadır. Genellikle çerçevenin arka çatalına monte edilir ve aktarıcının doğru pozisyonda kalmasını sağlar. Aynı zamanda, darbe veya çarpma durumlarında aktarıcının zarar görmesini önlemeye yardımcı olur. Vites askısı, esnek yapısı sayesinde küçük sapmaları tolere eder ve aktarıcının işlevselliğini korur. Bisikletin vites sisteminin düzgün çalışması ve vites geçişlerinin sorunsuz olması için vites askısının sağlam ve doğru şekilde monte edilmiş olması önemlidir. Düzenli kontrol ve gerektiğinde değişim, bisiklet performansını artırır.

Rulmanlar (Pulleys): Zincirin aktarıcı üzerinden geçerken hareket etmesini sağlayan küçük tekerlekler. Bu rulmanlar, zincirin düzgün ve sorunsuz bir şekilde hareket etmesini sağlar. Genellikle, arka vites aktarıcı gruplarındaki rulmanlar, zincirin farklı dişliler arasında geçiş yapmasını kolaylaştırır ve vites geçişlerinin hızlı ve hassas olmasını sağlar.

Ayar Vidaları (Adjusting Screws): Bisiklet arka vites aktarıcısında bulunan ayar vidaları, vites değiştiricinin performansını ve doğruluğunu optimize etmek için kullanılan küçük vidalardır. Aktarıcının hassas ayarlarının yapılmasını sağlar. İki temel ayar vidası vardır:

H Sınırlama Vidası (High Limit Screw): Bu vida, aktarıcının en küçük dişliye geçişini sınırlar. H sınırlama vidası, vites değiştiricinin aşırı dışa hareket etmesini engeller ve zincirin kasetten düşmesini önler.

L Sınırlama Vidası (Low Limit Screw): Bu vida, aktarıcının en büyük dişliye geçişini sınırlar. L sınırlama vidası, vites değiştiricinin aşırı içe hareket etmesini engeller ve zincirin arka tekerlekle çerçeve arasına sıkışmasını önler.

Kablo Tutucu (Cable Anchor): Bisiklet arka vites aktarıcısındaki Kablo Tutucu (Cable Anchor), vites değiştiriciyi kontrol eden vites kablosunun bağlandığı kısımdır. Vites kablosunu aktarıcıya bağlar. İşte detaylar:

Fonksiyon: Kablo tutucu, vites kablosunun sabitlenmesini ve gerilmesini sağlar. Bu sayede sürücü, gidon üzerindeki şifteri (vites kolunu) kullanarak vites kablosunu çekip bırakarak vites değiştiricinin hareket etmesini kontrol eder.

Çalışma Prensibi: Şifter kullanıldığında, vites kablosunun gerilimi değişir. Kablo tutucu, bu değişimi aktarıcıya ileterek zincirin farklı dişlilere geçmesini sağlar.

Ayarlama: Kablo tutucu, doğru ayarlandığında vites geçişlerinin hassas ve sorunsuz olmasını sağlar. Eğer kablo düzgün şekilde tutulmazsa veya gerilmezse, vites geçişlerinde sorunlar yaşanabilir.

Geri Dönüş Yayı (Return Spring): arka vites aktarıcısının temel parçalarından biridir ve vites geçişlerinin doğru ve sorunsuz yapılmasına yardımcı olur. Aktarıcının pozisyonunu ve gerilimini ayarlayan yaydır. İşte daha detaylı bir açıklama:

Fonksiyon: Geri dönüş yayı, vites değiştiricinin şifter tarafından verilen komutlara karşı direnç göstermesini ve ardından serbest bırakıldığında orijinal konumuna geri dönmesini sağlar. Bu, aktarıcının zinciri doğru şekilde yönlendirmesi için gereklidir.

Çalışma Prensibi: Vites kablosu çekildiğinde, geri dönüş yayı gerilir ve aktarıcıyı zinciri seçilen dişliye geçirmek için hareket ettirir. Şifter serbest bırakıldığında, geri dönüş yayı aktarıcıyı başlangıç pozisyonuna geri çeker, böylece zincir düzgün bir şekilde diğer dişliye geçer.

Bakım ve Ayar: Geri dönüş yayının esnekliğini koruması ve düzgün çalışması için düzenli bakım gereklidir. Eğer yay zayıflarsa veya kırılırsa, vites geçişlerinde sorunlar yaşanabilir. Bu nedenle, bisikletin vites sistemi düzenli olarak kontrol edilmelidir.

Montaj Plakası (Mounting Plate): Arka vites aktarıcısının bisikletin çerçevesine doğru ve güvenli bir şekilde bağlanmasını sağlayan parçadır. İşte daha ayrıntılı bir açıklama:

Fonksiyon: Montaj plakası, arka vites değiştiricisinin bisikletin arka çatalına sabitlenmesini sağlar. Bu parça, aktarıcının doğru pozisyonda durmasını ve düzgün bir şekilde çalışmasını temin eder.

Çalışma Prensibi: Montaj plakası, aktarıcının hareket ederken sabit kalmasını sağlar. Bu, zincirin dişliler arasında düzgün geçiş yapabilmesi için önemlidir. Aktarıcı, montaj plakasına sağlam bir şekilde bağlandığında, vites geçişleri daha hassas ve sorunsuz olur.

Bakım ve Ayar: Montaj plakasının sağlam ve doğru bir şekilde monte edilmiş olması, vites sisteminin verimli çalışması için kritiktir. Eğer montaj plakası hasar görmüşse veya düzgün monte edilmemişse, vites geçişlerinde problemler yaşanabilir. Bu nedenle, bisikletin montaj plakası düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerektiğinde değiştirilmelidir.

Paralelogram Mekanizması (Parallelogram Mechanism): Arka vites aktarıcısının (değiştiricinin) doğrusal hareketini sağlayan temel bileşendir. Bu mekanizma, vites değiştiricinin zinciri farklı dişliler arasında hassas ve doğru bir şekilde hareket ettirmesini mümkün kılar. İşte detaylar:

Fonksiyon: Paralelogram mekanizması, vites değiştiricinin yatay düzlemde düzgün bir şekilde hareket etmesini sağlar. Bu mekanizma, aktarıcının sabit bir çizgide hareket ederek zinciri seçilen dişliye yönlendirmesine yardımcı olur.

Çalışma Prensibi: Mekanizma, aktarıcının farklı yönlere doğru hareket ederken paralel kalmasını sağlar. Şifter (vites kolu) kullanıldığında, mekanizma vites kablosunu çekerek veya bırakarak zinciri farklı dişliler arasında geçiş yapmasını sağlar. Paralelogram yapısı, bu hareketin doğrusal ve hassas olmasını temin eder.

Avantajlar: Paralelogram mekanizması, vites geçişlerinin daha hızlı ve doğru olmasını sağlar. Aynı zamanda, zincirin sorunsuz bir şekilde hareket etmesine yardımcı olarak sürüş deneyimini iyileştirir.

Vites Kolu (şifter) Nedir ve Nasıl Çalışır?

Bisiklet vites kolu, gidon üzerine monte edilen ve sürücünün vites değiştirmesine olanak tanıyan mekanizmadır. Vites kolları, bisikletin arka ve ön vites aktarıcılarını kontrol eden vites kablolarının gerilimini ayarlayarak zincirin farklı dişliler arasında hareket etmesini sağlar.

Vites Kolunun Çalışma Prensibi

Şifter Hareketi:
Konum ve Kontrol: Vites kolu, gidonun her iki tarafında bulunur. Sağ taraf arka aktarıcıyı, sol taraf ön aktarıcıyı kontrol eder.
Vites Değiştirme: Sürücü, vites kolunu ileri veya geri hareket ettirerek vites değiştirme işlemini başlatır. Bu hareket, vites kablosunun gerilmesine veya gevşemesine neden olur.

Vites Kollarının Türleri ve Çalışma Mekanizmaları

Thumb Shifter (Başparmak Şifteri):

Kullanım: Başparmakla vites değiştirilir. Bu tür şifterler, genellikle dağ bisikletlerinde kullanılır. Küçük bir kaldıraç şeklindedir.
Avantajları: Hızlı ve kolay erişim, özellikle teknik sürüşlerde avantaj sağlar.